چرا کلیه‌ها این‌قدر مهم‌اند؟
بیشتر مردم می‌دانند که عملکرد اصلی کلیه‌ها دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن است. این مواد زائد و مایعات اضافی از طریق ادرار خارج می‌شوند. تولید ادرار شامل مراحل بسیار پیچیدهٔ دفع و بازجذب است. این فرایند برای حفظ تعادل و توازن مواد شیمیایی بدن ضروری است.
تنظیم نمک، پتاسیم و اسید بدن که بسیار حیاتی است، توسط کلیه‌ها انجام می‌شود. کلیه‌ها همچنین هورمون‌هایی تولید می‌کنند که بر کارکرد سایر اندام‌ها نیز تأثیر می‌گذارند. برای نمونه، هورمونی که توسط کلیه‌ها تولید می‌شود، تولید گلبول‌های قرمز را تحریک می‌کند. سایر هورمون‌های تولیدشده توسط کلیه‌ها به تنظیم فشارخون و کنترل متابولیسم کلسیم کمک می‌کنند.
کلیه‌ها کارخانه‌های شیمیایی قدرتمندی‌اند که کارهای زیر را انجام می‌دهند:
- دفع مواد زائد از بدن
- حذف داروها از بدن
- تعادل مایعات بدن
- ترشح هورمون‌هایی که فشارخون را تنظیم می‌کنند
- تولید شکل فعال ویتامین دی که باعث سلامت و استحکام استخوان‌ها می‌شود
- کنترل تولید گلبول‌های قرمز خون
کلیه‌ها کجا قرار دارند و چگونه کار می‌کنند؟
در بدن هر فرد دو کلیه وجود دارد که هر کدام به اندازهٔ یک مشت‌اند و در دو طرف ستون فقرات در پایین‌ترین سطح قفسهٔ سینه قرار دارند.
هر یک از کلیه‌ها از حدود یک میلیون واحد فیلترکننده به نام نفرون و هر نفرون از فیلتری به نام گلومرولوس و یک توبول (لوله) تشکیل شده‌است. نفرون‌ها طی فرایندی دومرحله‌ای کار می‌کنند: گلومرول خون شما را فیلتر و تصفیه می‌کند و توبول مواد موردنیاز را به خون شما بازمی‌گرداند و مواد زائد را از بین می‌برد.
گلومرول خون را تصفیه می‌کند
خون با جاری شدن در هر نفرون، وارد شبکه‌ای مویرگی به نام گلومرولوس می‌شود. دیواره‌های نازک گلومرول به مولکول‌های کوچک‌تر، مواد زائد و مایع (عمدتاً آب) اجازه می‌دهد تا به داخل توبول منتقل شوند. مولکول‌های بزرگ‌تر مانند پروتئین‌ها و سلول‌های خونی در رگ خونی باقی می‌مانند.
توبول مواد موردنیاز را به خون برمی‌گرداند و مواد زائد را دفع می‌کند
رگی خونی در امتداد توبول قرار دارد. هم‌زمان با حرکت مایعِ تصفیه‌شده در طول توبول، رگ خونی تقریباً تمام آب، مواد معدنی و مواد مغذی موردنیاز بدن را از آن جذب می‌کند. توبول به حذف اسید اضافی از خون کمک می‌کند. مایعات و مواد زائد باقی‌مانده در لوله تبدیل به ادرار می‌شوند.
کلیه‌ها هر 24 ساعت حدود 200 کوارت (189.2 لیتر) مایع را تصفیه می‌کنند و به جریان خون بازمی‌گردانند. حدود دو کوارت (1.8 لیتر) به شکل ادرار از بدن خارج می‌شود و حدود 198 کوارت بازگردانده می‌شود. ادراری که دفع می‌کنیم بین 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده‌است.
خون چگونه در کلیه‌ها جریان می‌یابد؟
خون از طریق سرخرگ کلیوی در کلیه جریان می‌یابد. این رگ خونی بزرگ به عروق خونی کوچک‌تر و کوچک‌تری منشعب می‌شود تا اینکه خون به نفرون‌ها برسد. در نفرون، خون توسط مویرگ‌های گلومرول تصفیه می‌شود و سپس از طریق ورید کلیوی از کلیه خارج می‌شود.
در طی روز خون بارها در کلیه‌های شما به گردش در‌می‌آید. در یک روز، کلیه‌ها حدود 150 کوارت (141.9 لیتر) خون را تصفیه می‌کنند. بیشتر آب و سایر موادی که از گلومرول عبور می‌کنند، توسط توبول به خون بازگردانده می‌شود. فقط حدود یک تا دو لیتر آن به ادرار تبدیل می‌شود.
منبع:
